T.C. Ticaret Bakanlığı, Mayıs 2025’te yayımladığı “Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü 2025” raporuyla, hızla büyüyen e-ticaret ekosisteminin dinamiklerine ışık tutmuştur. Bu makalede, söz konusu raporda yer alan sektör bazlı büyüme verileri, demografik bulgular, bölgesel dağılımlar, hızlı ticaretin yükselişi ve sürdürülebilir tüketim modelleri gibi temel başlıklar ele alınmakta; iş dünyası ve düzenleyici otoriteler açısından bu eğilimlerin ne anlama geldiği değerlendirilmektedir.

1. Makroekonomik Görünüm: 2024’te Rekor Büyüme

2024 yılında Türkiye’de e-ticaret sektörü %61,7 oranında büyüyerek toplam 3 trilyon TL işlem hacmine ulaşmıştır. Toplam işlem sayısı 5,91 milyar olarak gerçekleşmiş, bunun 1,85 milyarı perakende e-ticarete ait olmuştur (%10,1 yıllık artış).

ABD doları bazında değerlendirildiğinde, sektör 2019’daki 23,94 milyar USD seviyesinden 2024’te 89,58 milyar USD'ye çıkarak %274’lük bir büyüme kaydetmiştir. E-ticaretin, Türkiye'nin GSYH’sinin %6,5’ini ve toplam ticaretin %19,1’ini oluşturması, sektörün makroekonomik önemini gözler önüne sermektedir.

2. Demografik Tercihler: Cinsiyet ve Yaş Bazında Analiz

2024 yılında pazar yeri harcamalarının %58’i kadın kullanıcılar tarafından yapılırken, erkekler %42’lik paya sahip olmuştur. Her iki cinsiyet için de 30-34 yaş aralığı, en yoğun işlem gerçekleştiren grup olmuştur.

Genç kullanıcılar (20-44 yaş), ağırlıklı olarak moda ve tekstil kategorilerinde alışveriş yaparken, 45 yaş ve üzeri tüketicilerin ev dekorasyonu ve havayolu taşımacılığı gibi alanlarda daha fazla harcama yaptığı görülmüştür. 50 yaş üstü bireylerde havayolu bileti alımlarında artış görülürken, online yemek siparişi harcamaları yaş ilerledikçe azalma eğilimi göstermiştir.

3. Sektörel Performans ve İade Oranları

2024 yılında en yüksek e-ticaret işlem hacmine ulaşan sektörler:

• Giyim, ayakkabı ve aksesuarlar (301,34 milyar TL)
• Havayolu taşımacılığı (208,9 milyar TL)
• Seyahat, ulaşım ve lojistik (180,23 milyar TL)
• Elektronik (176,92 milyar TL)

İptal&iade oranı en yüksek sektörler ise sırasıyla:

• Giyim (%19,84)
• Havayolu (%14,02)
• Konaklama (%13,67)
• Seyahat, taşımacılık ve depolama (%8,46)

Bu oranlar, tüketici memnuniyeti, beden uyumu ve hizmet koşullarına yönelik iyileştirme ihtiyacına işaret etmektedir.

4. Hızlı Ticaret (Q-Commerce): Yeni Nesil Tüketim

Hızlı ticaret, 2024 yılında bir önceki yıla oranla %98,1 büyüyerek 249,8 milyar TL işlem hacmine ulaşmıştır. Bu segment, toplam e-ticaret hacminin %8,32’sini oluşturmuştur.

Bazı temel göstergeler:

• Ortalama sepet tutarı: 351 TL
• En yoğun kullanılan kategoriler:
• Yemek siparişi (%66,18)
• Gıda ve içecek ürünleri (%27,36)
• Evcil hayvan ürünleri (%0,53)

Bu veriler, tüketicinin hız ve erişilebilirlik taleplerinin arttığını göstermektedir.

5. Sürdürülebilir Tüketim ve C2C Dinamikleri

Tüketiciden tüketiciye (C2C) platformlar üzerinden yapılan satışlar, 2024’te 9,8 milyar TL’lik işlem hacmine ulaştı ve 17,5 milyon işlem gerçekleşti.

En çok işlem gören sürdürülebilir kategoriler:

• Giyim (%53,25)
• Elektronik (%16,32)
• Anne-bebek ürünleri (%6,86)
• Oyuncak ve hobi (%6,24)

Bu alanda 2,2 milyar TL değerinde 3,1 milyon adet iade işlemi gerçekleştirilmiş bu da %17,8 orana denk gelmektedir. Bu da tüketicilerin ikinci el ürünlere olan ilgisinin artmakla birlikte, memnuniyet düzeylerinin dikkatle yönetilmesi gerektiğini göstermektedir.

6. Bölgesel Dağılım ve Dijital Hazırlık

Ticaret Bakanlığı’nın geliştirdiği E-Ticaret Uyum Endeksi’ne göre, en yüksek uyum skoruna sahip il İstanbul olurken, onu Kayseri ve İzmir takip etmiştir. Endeks, illerin e-GSYH oranı, satış-alım dengesi ve işletme başına düşen işlem hacmi gibi kriterleri esas almaktadır.

E-ticaret satış hacmi en yüksek iller: İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Bursa
E-ticaret alım hacmi en yüksek iller: İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya

7. Ödeme Alışkanlıkları ve İşletme Profilleri

Ödemelerin %66’sı kart ile, bunun da %65’i 3D Secure yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Havale/EFT ile ödeme oranı %26, kapıda ödeme oranı ise %3 seviyelerinde kalmıştır.

2024 yılı itibarıyla Türkiye genelindeki işletme verileri:

• 600.800 aktif e-ticaret işletmesi
• %78,6’sı şahıs şirketi
• İşletme sahiplerinin %72,8’i erkek, en yoğun yaş grubu 35–39
• Kadın girişimcilerin oranı %27,2, en aktif yaş grubu 30–34

8. Dijital Eğlence ve Tüketici Davranışları

Dijital eğlence sektörü, 2024 yılında 19,6 milyar TL’lik işlem hacmine ulaşmıştır. Alt kategoriler:

• Oyunlar: Ortalama sepet tutarı 377 TL (toplam işlem sayısı oranı: %30)
• Dijital platformlar (streaming): Ortalama sepet 161 TL (toplam işlem sayısı oranı: %48)
• Müzik/video: Ortalama sepet 67 TL (toplam işlem sayısı oranı: %22)

9. Zaman Bazlı Analiz

Tatil günleri ve hafta sonlarında işlem hacmi düşerken, Cumartesi 10:00–19:00 ve 20:00 sonrası saatler, en yoğun alışveriş yapılan zaman dilimleri olmuştur.

Mayıs ayında Anneler Günü öncesi ve Kasım ayında gerçekleştirilen büyük indirim kampanyaları sırasında yaşanmıştır. Özellikle Kasım kampanyaları, yıl boyunca kaydedilen en yüksek işlem hacminin gerçekleştiği dönem olmuştur.

Buna karşılık, yılbaşı gecesi, yılın ilk günü ve dini bayram günlerinde e-ticaret işlem sayılarında belirgin düşüşler gözlemlenmiştir.

Sonuç

2024 yılı itibarıyla Türkiye e-ticaret sektörü, yalnızca nicel olarak değil, aynı zamanda sektörel çeşitlilik, demografik yaygınlık ve teknolojik adaptasyon açısından da önemli bir olgunluk düzeyine ulaşmıştır. Hızlı ticaretin yükselişi, C2C ekonomisinin büyümesi ve sürdürülebilir tüketim modellerinin güçlenmesi, sektördeki dönüşümün başlıca göstergeleridir. İşletmeler açısından bu eğilimler, dijital çevikliğe, tüketici içgörüsüne ve şeffaf operasyonlara duyulan ihtiyacı artırmaktadır. Regülatörler açısından ise adil rekabetin sağlanması, kişisel verilerin korunması ve lojistik altyapının güçlendirilmesi, sürdürülebilir büyüme için temel öncelikler olmaya devam edecektir.

Türkiye, e-ticaret alanında inovasyon ile regülasyonun kesişim noktasında konumlanırken, önümüzdeki yıllarda mal ve hizmetlere erişim, tüketim ve bunların regülasyonu alanlarında köklü dönüşümlerin yaşanması beklenmektedir.

Raporun tamamı için bkz: https://ticaret.gov.tr/duyurular/turkiyede-e-ticaretin-gorunumu-raporu-yayinlandi-06-05-2025