MİDJOURNEY AI ÜRÜNLERİNİN YASAL STATÜSÜ

Medya, reklam ve oyun şirketleri tarafından görsel ve video-animasyon içeriklerin üretilmesinde çığır açan Midjourney AI, yapay zeka algoritmalarının çıktıları bakımından telif uyuşmazlıklarına konu oluyor. Peki Midjourney AI’ın çıktılarının yasal statüsü nedir ve telif hukuku bakımından hak sahibi kimdir? Bu yazımızda Midjourney AI kullanıcılarının ürettiği ürünlerin telif hakkı sahipliğini inceleyeceğiz.

Yaratıcı yapay zeka algoritmalarının yaygınlaşmasıyla birlikte müzik, resim, video-animasyon vb. içeriklerin üretiminin kolaylaştığını, sayı ve kalite bakımından nitelikli bir artış olduğunu gözlemliyoruz. Bu durum yaratıcı endüstriler, teknoloji start-upları, oyun şirketleri, reklamcılık ve pazarlama hizmetleri bakımından şirketlere emsalsiz bir kaynak sunuyor. Özellikle vakit, nakit ve iş gücü tasarrufu sağlayan Midjourney AI, bir Mobil App veya Website üzerinde sergilenmeye elverişli ürünler üretebiliyor. Yaygın kullanım sonucunda ise durumun hukuki boyutu teknoloji okur yazarları arasında merak uyandırıyor. Peki Midjourney AI temelde nasıl  çalışıyor ve kullanıcılarına neler vaad ediyor?

Midjourney AI, bir tür üretken yapay zeka modeli olan Generative Adversarial Networks (“GAN”) algoritması temellidir. GAN algoritmaları, genellikle görsel veya videografik formatta çok çeşitli verileri işleyerek yepyeni içerikler oluşturmayı sağlar. GAN algoritmalarının eğitildiği (“training”) veri havuzu ne kadar çeşitliyse algoritma çıktısı o derecede farklılık ve özgünlük barındırır. GAN algoritması temelli Midjourney AI ise yazıdan görsel üreten (“Text to Image”) yaratıcı yapay zeka olarak kullanıcılara çeşitli görsel seçenekler sunar. Peki kullanıcı Midjourney AI’ı nasıl kullanır? Kullanıcılar bu uygulamanın ilgili kısmına herhangi bir kelime, kelime grubu veya cümle ile bir tasvirde bulunurlar ve uygulama tarafından bu ifadelere uygun, belirli bir stilde birden fazla çıktı oluşur. Kullanıcı bu çıktıları, aldığı üyelik kapsamında kullandığı cihaza indirilebilir ve dilediği şekilde kullanabilir. Tam da bu nedenle Midjourney AI çıktılarının hukuki korumasının olup olmadığı ve varsa telif hakkı sahibinin kim olacağı pratikte oldukça önem taşır.

Midjourney AI çıktılarının genel itibariyle görsel ve video-animasyon formunda olmasından dolayı Türkiye’de uygulanacak kanunun 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu olduğunu belirtmekte fayda vardır. Bu kanun uyarınca eser statüsünde olan her türlü fikri ürün, telif hakkı ile korunmaktadır. Eser statüsünün belirlenmesinde kanunun ve sınırlı sayıda olan kriterler mevcuttur: Hususiyet, ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserlerinden birine dahil olmak ve 3. Kişiler tarafından algılanabilir bir formda olmak. Yapay zeka çıktılarının gerçekten de eser sınıflarına dahil olduğunu ve 3. Kişiler tarafından algılanabilir bir formda olduğu konusunda bir şüphe yoktur. Asıl tartışmalı konu, Midjourney AI çıktılarının “hususiyet” barındırıp barındırmadığı noktasındadır.

Hususiyet kavramı, ilgili mevzuatta açıkça tanımlanmadığından emsal kararlar çerçevesinde incelediğimizde yaratıcılık, orijinallik, sıradan olmama gibi tanımlara başvurmaktayız. Bu nedenle, Midjourney AI vb. yapay zeka algoritmalarının yaratıcılık barındıran ürünler üretip üretmeyeceği hususu gündeme gelmektedir çünkü kanunun koruduğu yaratıcılık şu ana kadar ancak ve ancak insana ait bir yaratıcılık olarak karşımıza çıkmıştır. Ancak gelinen noktada artık insan dışı bir varlığın da yaratıcılık barındıran ürünler üretebildiğini itiraf etmek gerekir.  Bu konuda şüphesiz disiplinler arası bir çalışma yapmak ve yaratıcılığın nöropsikolojik boyutu ile hukuk felsefesi boyutunu birlikte ele almak gerekmektedir. İşte o zaman bir insanın hangi durumlarda ve nasıl yaratıcılık barındıran eserler ürettiği anlaşılabilir ve insan yaratıcılığı ile yapay zeka yaratıcılığı bilimsel olarak karşılaştırılabilir. Her ne kadar hukuk camiasında durum tartışmalı olsa da Avrupa Komisyonu, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri Fikri Mülkiyet Ofisi kılavuzlarına göre Midjourney AI vb. yaratıcı yapay zeka algoritmalarının çıktıları mevcut mevzuata göre henüz telif korumasına sahip değildir.

Söz konusu yapay zeka üretimi fikri ürünlerin telif koruması mevcut olmadığından Midjourney AI kullanıcısının veya Midjourney şirketinin burada hak iddia etmesi mümkün değildir. Yakın zamanda bu kanaatlerin değişeceğine ve daha açık, anlaşılır bir metod belirleneceğine inanmaktayız.